تنگی نفس (آسم)

آسم یک بیماری مزمن تنفسی است که علائم آن گاه به صورت متناوب یا دوره‌ای و گاهی حمله‌های ناگهانی و شدید تنگی نفس و خس‌خس مشخص می‌شود و به دلیل تنگی مجاری هوایی و تورم ایجاد می‌شود. حملات ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و به صورت خود به خودی یا به دنبال درمان بهبود می‌یابد و در طی زندگی نیز ممکن است به طور متناوب تشدید شود و نیاز به درمان طولانی مدت داشته باشد. از علائم مشخص آن سرفه و تنگی نفس نیمه شب است. این بیماری بهبودی کامل ندارد، ولی قابل کنترل است. آسم در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد.

عوامل به وجود آورنده و تشدید کننده آسم

  • آلرژی مهمترین علت آسم است. مانند تماس با گیاهان، گرده های گیاهی، گردو غبار، خاک، آلودگی هوا، گرما و سرما، تغییرات درجه حرارت، بوهای زیاد و عطر و دود ، فعالیت‌های ورزشی و …
  • برخی غذاها (گوجه فرنگی، هندوانه، ادویه ها، زعفران، سس ها، بادام زمینی و گردو، غذاهای دریایی، نوشابه و شیرینی)
  • هیجانات و استرس
  • تماس با پرندگان، ادرار و مدفوع حیوانات
  • زمینه و استعداد حساسیت
  • استفاده از بعضی داروها که می‌تواند از عوارضش سرفه باشد. (آسپرین، بروفن، ناپروکسن، آتنولول، پروپرانولول، کاپتوپریل)
  • استفاده از بعضی وسایل آرایشی، پاک کننده ها، تینر نقاشی، انواع ترکیبات به شکل افشانه و اسپری (خوشبوکننده هوا، حشره کش، شیشه پاک کن …) مواد شیمیایی و نفتی یا شوینده با بوی تند (وایتکس، جرمگیر)
  • پارچه پشمی و پرزدار
  • عفونت‌های تنفسی و ابتلا به بیماری‌های ویروسی

عوامل به وجود آورنده و تشدید کننده آسم

بیماری آسم سه علامت شایع دارد

  1. سرفه
  2. تنگی نفس
  3. خس خس سینه

سایر علائم آسم

علائم شبانه:

  • بازدم طولانی
  • خلط فراوان و چسبیده
  • تنفس‌های کوتاه همراه با تلاش زیاد

به چه نکاتی توجه نمائیم:

  • نیاز به مصرف سالبوتامول افزایش یابد.
  • داروها را بدون اطلاع پزشک کم یا قطع نکنیم.
  • فعالیت‌هایتان را در زمان خستگی یا در آب و هوای خیلی گرم و سرد کاهش دهید تا آسم شدت نیابد.
  • از پرخوری پرهیز کنید. چاقی می‌تواند آسم را شدت بخشد، پس مواد غذایی را در دفعات متعدد و کم مصرف کنید.
  • در صورت ابتلا به آسم به هیچ عنوان سیگار نکشید و اجازه‌ی سیگار کشیدن در خانه را به هیچ کس ندهید.
  • به هیچ وجه، بدون همراه داشتن اسپری‌های سبز یا آبی خود از منزل خارج نشوید.
  • از مصرف هرگونه مواد آرایشی، شوینده، عطر و اسپری با چسب جدید و ناشناخته پرهیز کنید.
  • از تجمع گرد و غبار بر روی اشیای منزل جلوگیری کنید و هنگام نظافت منزل دهان و بینی خود را با ماسک بپوشانید.
  • از تجمع در مکان‌های شلوغ بپرهیزید.
  • از مصرف خودسرانه داروهای تزریقی یا خوراکی کورتون دار (دگزامتازون، هیدروکورتیزون، پردنیزولون) خودداری نمائید.
  • اسپری‌های خود را در زمان مشخص و به روش صحیح استفاده کنید.

هنگام استفاده از اسپری ها به روش زیر عمل کنید:

  1. ابتدا اسپری را تکان دهید.
  2. درپوش را بردارید.
  3. تا ۲ پاف از دارو را در هوا اسپری کنید تا دستگاه شروع به کار کند.
  4. یک نفس و سپس یک بازدم عمیق بکشید تا ریه ها از هوا خالی شوند.
  5. اسپری را در دهان خود و بین لب ها محکم نگه دارید.
  6. هم زمان که یک پاف از دارو را می زنید یک دم عمیق نیز انجام دهید تا دارو کاملا وارد ریه ها شود.
  7. اسپری را از دهان خود خارج کنید و ۱۰ ثانیه نفس خود را حبس کنید.
  8. حال می‌توانید به آسانی و به صورت معمولی نفس بکشید.
  9. در پایان دهان خود را با آب بشویید تا اگر مقداری از دارو در دهان باقی مانده، شسته شود.
  10. اگر در هر بار مصرف دارو نیاز به استفاده از بیش از یک پاف دارید، برای هر کدام از پاف ها این مراحل را انجام دهید و بین هر دو پاف حداقل ۲ تا ۳ دقیقه فاصله بگذارید.
  11. اگر همزمان از دو نوع اسپری استفاده می‌کنید بین مصرف آن‌ها فاصله ۱۰ دقیقه‌ای را رعایت کنید.
  12. از به کار بردن بالش یا تشک حاوی پر، پشم و کرک اجتناب کنید.
  13. حیوانات دست آموز را از خانه بیرون ببرید و به هیچ وجه اجازه ورود آن‌ها را به رختخواب ندهید.
  14. رطوبت خانه و محیط های در بسته را کاهش دهید و در حد کمتر از ۵۰ درصد نگهدارید.
  15. در ساعات شلوغ و آلوده روز از منزل خارج نشوید و در فصل‌های شلوغ از مسافرت به مناطق پرتراکم و آلوده خودداری کنید.

نحوه استفاده از اسپری آسم

در صورت بروز حمله آسم:

  • آرام و خونسرد باشید.
  • بر روی یک صندلی نشسته و پشت خود را صاف نگهدارید.
  • آرام و عمیق نفس بکشید.
  • از اسپری آبی (سالبوتامول) ۴ پاف استفاده کنید. ۴ نفس عمیق بکشید. ۴ دقیقه صبر کنید.
  • در صورت دسترسی به کپسول اکسیژن، از اکسیژن با ماسک استفاده کنید.
  • در صورت تشدید دوباره علائم و بروز حمله با وجود مصرف داروها، تنگی نفس شدید یا عدم توانایی در نفس کشیدن، تند و کوتاه شدن نفس‌ها یا تنفس سطحی و صدادار، رنگ پریدگی یا تغییر رنگ لب‌ها، کبودی یا رنگ پریدگی انتهای انگشتان و ناخن‌ها، ضعف و بی حالی یا خواب آلودگی شدید، به اورژانس مراجعه نمایید.