آمبولی ریه

واژه آمبولی به معنی انسداد شریان به وسیله یک جسم متحرک است. این جسم متحرک به طور معمول یک لخته خون است اما گاهی اوقات یک توده چربی، یک حباب هوا، تکه ای از یک تومور است یا دسته‌ای از باکتری هاست. این جسم متحرک به یک رگ خونی واقع در ریه وارد شده در آنجا گیر افتاده و مانع از جریان خون می‌شود.

علائم بالینی

• تنگی نفس ناگهانی
• اضطراب
• سرفه تولید کننده خلط خونی یا حاوی رگه های خون
• تعریق شدید
• افزایش ضربان قلب
• درد سینه ناگهانی/ سنکوپ

آمبولی ریه چه خطری دارد؟

آمبولی ریه در ۱۰ درصد از بیماران در عرض چند ساعت منجر به مرگ می‌شود؛ اگر فرد زنده بماند و تحت تشخیص و درمان صحیح قرار گیرد، پیامد آن خوب خواهد بود و در صورت نداشتن بیماری جدی در عرض تنها چند هفته به سلامت طبیعی باز می‌گردد.

عوامل خطر

مصرف قرص ضدبارداری، عمل جراحی، بستری شدن طولانی مدت یا عدم تحرک، سکته مغزی، حمله قلبی، چاقی و شکستگی لگن یا استخوان ران، خطر آمبولی ریه را افزایش می‌دهد.

درمان

پزشک شما داروهای ضد انعقاد را برای پیشگیری از ایجاد لخته های بیشتر یا بزرگتر شدن لخته موجود تجویز میکند.

در ابتدا به صورت داخل سیاهرگی تجویز می‌شود و پس از آن وارفارین خوراکی یا داروهای جدیدتر، از قبیل آپیکسابان یا ریواروکسابان نیز داده می‌شود.

طول مدت درمان حداقل ۳ ماه است، ولی در برخی موارد یک سال و حتی مادام العمر بایستی داروهای پیشگیری استفاده نمایند.

راه های کاهش خطر تشکیل مجدد ترومبوز و آمبولی ریوی

• پس از هر نوع جراحی برای پیشگیری از تشکیل لخته پزشک شما را تشویق میکند که در اولین فرصت ممکن از جا بر خاسته و قدم بزنید و یا خودتان و یا فرد دیگری اندام‌های تحتانی شما را ورزش دهد.
• اگر قادر به حرکت نیستید اندام‌های تحتانی خود را بالا قرار دهید و جوراب واریس بپوشید.
• اجتناب از پوشیدن لباس تنگ مانند کمربند، جوراب خیلی تنگ
• اجتناب از نشستن یا ایستادن در یک وضعیت برای مدت طولانی؛ زمانی که ناگزیر از نشستن طولانی مدت هستید مانند سفر با هواپیما یا خودرو هر چند وقت یکبار قدم بزنید یا حداقل انگشتان پا را خم و راست کرده و پاهای خود را حرکت دهید.
• اجتناب از روی هم انداختن پاها و دراز کشیدن یا نشستن با قرار دادن چند بالش زیر زانوها؛ تمرینات منظم مانند شنا قدم زدن دوچرخه سواری بالا بردن پاها به طور دوره ای به خصوص زمانی که مینشینید.
• حفظ وزن ایده آل بدن نسبت به سن قد و استخوان بندی
• سیگار کشیدن و استفاده از استروژن یا قرص های جلوگیری از حاملگی خطر تشکیل ترومبوز مجدد را افزایش می دهد.
• مصرف دارو طبق دستور پزشک که بسیار مهم است؛ سایر داروهای تجویز شده بدون نسخه‌ای را که مصرف می‌کنید به پزشک اطلاع دهید.

راه های به حداقل رساندن خطر خونریزی زمانی که با ضد انعقاد درمان می‌شوید

• استفاده از ریش تراش برقی به جای تیغ، نخ دندان و مسواک نرم
• اجتناب از گذاشتن مواد تیز در دهان مانند خلال دندان
• با پای برهنه قدم نزنید.
• ناخن‌ها را به دقت بچینید.
• از موقعیت‌هایی که موجب آسیب می‌شود اجتناب کنید؛ مانند ورزش‌های تماسی
• با فشار فین نکنید.
• از زور زدن هنگام دفع مدفوع خودداری کنید.

علائمی که باید فوراً به پزشک اطلاع داد:

• حساسیت ورم و یا درد اندام تحتانی
• درد ناگهانی قفسه سینه
• کوتاهی نفس ها و یا افزایش در تعداد آن
• تشدید اضطراب یا بی قراری
• سرفه همراه با خلط خونی یا رگه های خون در خلط
• خونریزی غیر معمول
• تب

با توجه به میزان خطر آمبولی ریه و همچنین شرایط بیمار نوع درمان انتخاب می‌شود و نکته قابل توجه احتمال بروز خونریزی با مصرف داروهای درمانی آمبولی ریه است؛ لذا اگر کوچکترین علائمی از خونریزی به دنبال مصرف آن داروها مشاهده شد، دارو قطع و به پزشک معالج مراجعه شود.