راهنمای قبل از آزمایش و تصویربرداری
تشنج
تشنج (که حمله تشنجی یا حمله غش هم نام دارد) شامل انقباضات غیرارادی تعداد زیادی از عضلات بدن است این وضعیت ناشی از وجود یک اختلال در فعالیت الکتریکی مغز است. تشنجها معمولاً منجر به از دست رفتن یا اختلال هوشیاری میشوند.
فقط بیماری صرع باعث بروز تشنج نمیشود، بلکه عوامل دیگری نیز در ایجاد تشنج دخیل هستند؛ مثل تب بالا در کودکان ضربه مغزی یا وجود عفونت در بدن معمولاً بیمار قبل از حالت تشنج علائمی را احساس میکند. در مواردی بدن بیمار منقبض میشود.
در صورتی که فرد دچار تشنج شد، بیمار را به پهلو خوابانیده تا راه تنفس او باز شود و دچار خفگی نشود.
علائم:
- دست و پا زدن
- در برخی موارد کم شدن سطح هوشیاری
- عدم شناسایی زمان یا مکان
- تشنج منجر به بیهوشی موقت میشود.
- فرد قادر به پاسخگویی به سوالات افراد پیرامون خود نیست.
- خیرگی یا چرخیدن چشم ها به یک سمت
- احتمال دفع ناخواسته و غیرارادی ادرار
تشنج محدود پیچیده
این نوع تشنج هم ممکن است با اورا شروع شود و بیمار دچار کاهش سطح هوشیاری و خیرگی میشود و یا ممکن است که دچار گیجی یا حرکات خود بخودی و غیر ارادی پشت سر هم شود؛ مانند گزش پرش لب یا حرکات gesturing و یا ممکن است دچار تغییرات شخصیتی و احساسی شوند. در این نوع تشنج شخص ممکن است هوشیار باشد، اما آگاه به تشنج نباشد یا دچار کاهش سطح هوشیاری شود.
تشنج گسترده
این تشنج کل مغز را تحت تاثیر قرار میدهد. انواع مختلفی دارد که در زیر توضیح داده میشود.
صرع کوچک
این تشنجات شامل از دست دادن مختصر هوشیاری است که علائمی مانند خیره شدن و پلک زدن چشمها و حرکات متعدد گوش و لب هاست.
- نوع تونیک – کلونیک: صرع بزرگ این نوع شناخته شده ترین نوع صرع است و شخص هوشیاری خود را از دست داده ممکن است زمین بخورد بدن سفت و لخت میشود و شروع به لرزش میکند و بازوها و پاها پرش ریتمیک دارد بیمار ممکن است زبان خود را گاز بگیرد و کنترل ادرار خود را از دست بدهد.
- تشنج میلوکلونیک: در این نوع تشنج پرش مختصری وجود دارد و معمولاً به صورت قرینه در هر دو طرف بدن رخ میدهد.
- تشنج آتونیک: حملات سقوط در این نوع از تشنج فرد تمام کنترل عضلات خود را از دست داده و سقوط می کند به زمین میخورد.
درمان
اگر ارزیابی نشان دهد که فردی مبتلا به صرع هست، باید طبق یک درمان اولیه تحت درمان با داروهای ضد صرع قرار بگیرد. این داروها در بیشتر بیماران میزان دفعات تشنج را کاهش داده یا موجب از بین رفتن حمله های تشنجی میشود.
با تجویز یک نوع داروی ضد صرع، درمان تشنج شروع میشود. اگر موثر نباشد انواع دیگر داروها برای درمان تشنج امتحان میشود و در صورت نیاز مجموعه ای از داروهای ضد صرع مورد استفاده قرار میگیرد.
برای درمان تشنج تجویز دارو با دوزهای پائین شروع میشود و به مرور تا کنترل تشنجات افزایش یافته و با رسیدن به دوز هدف ثابت میشود. دوز هدف دوزی که با آن مقدار تشنج قابل کنترل است
علت ها
- آسیب و ضربه به مغز از علل تشنج میباشد.
- تومور مغزی میتواند باعث ایجاد بیماری تشنج شود.
- صرع یکی از علل تشنج است.
- تغییرات متابولسیم و یا سوخت و ساز بدن که باعث مشکلات کبدی و کلیوی می شود از علل بروز تشنج است.
- وجود عفونت در بدن (مانند عفونت مغز) از علل ایجاد تشنج است.
- از عوامل موثر در ایجاد بیماری تشنج میتوان به مصرف مواد مخدر و الکل اشاره کرد.
- از دیگر دلایل تشنج وجود بیماری مادرزادی از قبیل سندرم داون است.
- سکته و بیماری آلزایمر نیز در ایجاد تشنج نقش دارند.
- علائم تشنج ناشی از صرع
- عدم پاسخ به صورت لحظه ای
- ناتوانی در یادآوری آنچه اتفاق افتاده است.
- حرکات بدنی تند و سریع
- سفت شدن و تکانهای ناگهانی بدن
توصیه:
- مصرف غذاهای غنی از ویتامین D مثل شیر و لبنیات را افزایش دهید.
- در صورتی که داروها باعث حالت تهوع میشوند از مصرف غذاهای بودار و سرخ کرده خودداری کنید.
- از رژیم سبزیجات و میوه های تازه و حبوبات استفاده کنید.
- برای پیشگیری از افت قند خون وعده های غذایی منظم داشته باشید و از میان وعده های کوچک استفاده کنید.
- از خوردن چای و قهوه و مواد کافئین دار نوشابه های الکلی اجتناب کنید.
- از استرس و فشار روانی عصبانیت و فعالیت بدنی بیش از اندازه اجتناب کنید.
- ورزش های سنگین به خصوص ورزش هایی که در هنگام حمله خطرناک هستند مانند شنا، کوهنوردی، غواصی ماشین سواری موتور سواری دوچرخه سواری و… اجتناب کرده و نکات ایمنی را یاد بگیرید.
- برای ورزش کردن یک فضای امن را انتخاب کنید در جاهای لغزنده و نور کم که کار کردن در آن فضا با خطراتی همراه است ورزش نکنید.
- حداقل ۶ الی ۸ ساعت در شبانه روز استراحت کنید.
- از استعمال دخانیات خودداری کنید.
- عوامل ایجاد حمله را شناسایی و از آنها اجتناب کنید. مانند نور شدید لامپ مانیتور کامپیوتر، تلویزیون یا سر و صدای زیاد
- به یاد داشته باشید تب و عفونت میتوانند باعث بروز تشنج شوند. هر چند تب و تشنج بیشتر در کودکان ملاحظه می شود.
- سعی کنید بیشتر در دید باشید و هنگام حمام کردن افراد خانواده را در جریان قرار دهید و به تنهایی شنا نکنید.
- کارت شناسایی پزشکی برای مواقع ضروری به همراه داشته باشید.
- هرگز داروهای خود را بدون دستور پزشک قطع نکنید. داروها باید در فواصل منظم و طبق دستور پزشک مصرف شود.
- اندازه گیری غلظت داروها را در خون طبق دستور پزشک به صورت دوره ای انجام دهید.
- در صورت مصرف داروهای ضد تشنج بهداشت دهان و لثه رعایت شود و به طور دوره ای توسط دندانپزشک ویزیت شوید.
- در هنگام مصرف دارو از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارد اجتناب کنید.
- در صورت اختلال در عادت ماهانه و یا باردار بودن، قبل از هر نوع جراحی با پزشک خود مشورت کنید.
- بدون اجازه پزشک داروهای گیاهی، محرک ها و خواب آور مصرف نکنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید:
- تب، گلودرد، خونریزی زیر پوستی و خونمردگی خود به خودی و سایر علائم جدید
- اگر تشنج بیش از ۵-۳ دقیقه طول کشید.
